NÓI THÊM VỀ THUẬT NGỮ IVY LEAGUE PHẦN 1

Không ảnh nhìn vào khu học xá chi nhánh thứ 2 của University of Virginia do Cố Tổng thống Thứ Tư của nước Mỹ bỏ tiền túi ra và kêu gọi thành lập, để cuối đời ông nợ nần chồng chất đến giờ này bán cả gia sản của ông là một Đại điền chủ nhưng vẫn còn nợ ngân hàng. Việc này còn có cả việc ông bỏ tiền ra lo cho chính phủ của ông hoạt động thời mới mở nước. Người đó không ai khác là một nhà thông thái: Thomas Jefferson người viết Tuyên ngôn Độc lập cho nước Mỹ!

Bài đọc liên quan:

Nghĩ về một chút văn hóa sống Đông Tây

- Nói thêm về thuật ngữ Ivy League phần cuối

Dẫn nhập

Hầu hết những bài viết về Ivy League trên nhiều ngôn ngữ và nhiều trang web đều hiểu Ivy League - Hệ thống 8 trường Đại học hàng đầu nước Mỹ - theo nghĩa đen của nó. Trong thực tế thuật ngữa Ivy League có 2 nghĩa: nghĩa đen và nghĩa bóng mà chính bản thân tôi tiếp cận và tìm hiểu khi bỏ thời gian dong ruổi 4 trong 8 trường này vào giữa tháng 5 đến giữa tháng 6/2021.

Xin nhắc lại danh sách 8 trường trong hệ thống Ivy League - viết tắt là Ivies - click vào tên các trường sẽ vào website:

1. Harvard University – Đại học Harvard

2. Princeton University – Đại học Princeton

3. Yale University – Đại học Yale

4. University of Pennsylvania – Đại học Pennsylvania

5. Brown University – Đại học Brown

6. Columbia University – Đại học Columbia

7. Dartmouth College – Đại học Dartmouth

8. Cornell University – Đại học Cornell

Về khái niệm Đại học của Hoa Kỳ và 2 thuật ngữ: College và University

Nhiều người Việt hiểu chưa đúng về từ nguyên của đại học Hoa Kỳ cứ nghĩ hễ có chữ College là Cao đẳng, đại học phải là University. Vì chữ College được sử dụng chung cho cả trường Cao đẳng Cộng đồng (Community College) và các trường Đại học Khai phóng (Liberal of Art College).

Nếu để ý mọi người sẽ thấy trong 8 trường Ivy League có 1 trường duy nhất luôn được viết là Dartmouth College! Tại sao? Có 4 vấn đề ở đây:

1. Khi dùng chữ University là đại học đó phải có tiêu chuẩn tối thiểu đủ 4 chuyên ngành cơ bản và bắt buộc là: Thần học và Triết học, Giáo dục, Kỹ sư và Y học. Các chuyên ngành khác có càng tốt, không có thì bổ sung sau này. Đây là tiêu chuẩn bắt buộc của Đại học châu Âu, những người ra đi mở cõi vùng đất mới mang theo nó để đặt tên cho Đại học Hoa Kỳ.

2. Khi mở vùng đất mới, những Quốc phụ của nước Mỹ có đầu óc canh tân, và thoát ra những tư duy xưa cũ, lập ra một nền văn hóa mới có tính Khai phóng, không áp đặt, không sao y bản chính của châu Âu, và cái tên College ra đời để đặt cho Đại học Khai phóng, không có hoặc có cả 4 tiêu chuẩn để đạt từ nguyên University. Dartmouth College là 1 trong 8 trường có tính tiên phong cách tân giáo dục Mỹ phải khác mẫu quốc Anh và châu Âu. Nhiều giáo sư của Dartmouth phải lên đoạn đầu đài vì tư tưởng cách tân này, và Dartmouth luôn giữ chữ College để tự hào, ghi nhớ công lao của họ, cũng như cho nước Mỹ và thế giới biết rằng Dartmouth là nơi cải tổ và đưa giáo dục Hoa Kỳ tiên tiến nhất thế giới, xem giáo dục là chiếc Máy Cái sản xuất ra tất cả các ngành khác.

3. Sau này, các Đại học nhỏ chủ yếu xây dựng khoa học xã hội và khoa học tự nhiên mà không đủ sức đào tạo Y khoa và Kỹ sư - vì 2 ngành này tốn kém nhất cho cơ sở vật chất của việc xây dựng Đại học - nên hàng loạt các Đại học Khai phóng nhỏ ra đời được xếp vào nhóm gọi là Liberal of Art College(LAC).

4. Các trường dùng chữ College mà được xem là Cao đẳng thì ngoại trừ một số trường tư thục do chủ đặt tên cho oai. Ví dụ một trung tâm dạy làm nail cũng được đặt tên là College! Phần còn lại là trường công lập, phải gắng chữ Community và chữ College và luôn có thuật ngữ Community College!

Nếu ai chú ý Triết lý giáo dục của Cụ Ngô khi lập Quốc gia Việt Nam Cộng Hòa có 3 điều cơ bản mà tôi đã viết trên trang web cá nhân này là: Khai phóng, Nhân bản và Dân tộc. Nên VNCH đã tạo ra những tài năng xuất chúng, nhưng vận mệnh của dân tộc lại đi theo hướng của địa chính trị, lịch sử, và văn hóa tư tưởng của hàng ngàn năm trước theo đúng quy luật xã hội học: "Lịch sử luôn lập lại điều mà nó đã xảy ra trước đó" của Karl Marx phát hiện ra khi ông viết bộ phận thứ 3 của hệ thống Chủ nghĩa Marx-Engels.

Bây giờ bận đi uống cà phê và ăn sáng nên dừng ở đây. Tôi sẽ viết tiếp phần cuối vào khi rảnh. Cảm ơn những ai đã đọc.

Quy Nhơn, 8:05AM Monday, 03rd October 2022

Đăng nhận xét

0 Nhận xét