KỶ NIỆM VỀ 1984 CỦA GEORGE ORWELL

Bìa sách 1984 do dịch giả Phạm Nguyên Trường dịch với nhà xuất bản Kiến Tạo

Thời học sinh và sinh viên là thời của đọc sách và bắt đầu cho con đường công danh và sự nghiệp tương lai. Nó cũng là thời kỳ mà tôi ngốn sách nhiều nhất.

Trước và sau 30/4/1975, nhà tôi rất nhiều sách, thế rồi bị tịch thu và thiêu hủy năm 1976 vì bị cho là sản phẩm đồi trụy, văn hóa lai căng của VNCH. Tôi còn nhớ Má tôi giấu sách trong 2 thùng phuy đựng dầu dung tích 200 lít của quân đội thời VNCH, trong đó chỉ có cuốn “Trại súc vật” của George Oswell, mà không có cuốn: “1984” của ông. Nhưng may mắn là tôi có cuốn “1984” bản tiếng Anh của một người anh kết nghĩa là cựu giáo viên bộ môn Triết của trường THPT Cường Để thời VNCH, bây giờ là trường THPT Quốc Học, Quy Nhơn vì để học tiếng Anh thời học sinh, tôi mượn và đọc.

Bẵng đi thời gian dài hơn 35 năm sau, nhìn thời thế nước nhà và văn hóa sống con người Việt thay đổi quá nhiều so với Nho giáo và thuần phong mĩ tục tôi được dạy thuở thiếu thời, tự nhiên tôi nhớ lại nội dung sách “1984” với thuật ngữ “doublethink” rất sáng tạo của George Oswell, mà tôi đã dịch là “tư duy nước đôi”, và viết bài: “Tư duy trong tiểu thuyết 1984 của George Orwell”

Khi vào tù, sau khi bị tuyên án tôi vẫn bị giam ở phòng 22AB khu tử tù của Khám Chí Hoà, cùng buồng giam có một cán bộ an ninh cửa khẩu Tân Sơn Nhất tên là Bùi Khắc Hà, anh ta nhắc lại với tôi là, trong tất cả các bài viết trên blog cá nhân của tôi anh ta cảm phục và thấy hay nhất là bài viết về “tư duy nước đôi”! Tôi cũng rất bất ngờ về nhận xét này, vì khó ai hiểu được tư tưởng của 1984 để cảm nhận hết tư tưởng của tác giả: người lấy tay che mặt trong bài báo này là Bùi Khắc Hà.

Cách nay 4 hôm, tôi thấy trên tường nhà của Anh Phạm Nguyên Trường có một status về một bạn trẻ tên Kiệt lập ra Nhà xuất bản Vô Danh đã xuất bản những cuốn sách được cho là nhạy cảm do anh dịch, Kiệt đã ra đi khi còn rất trẻ.

Trong số sách Kiệt làm xuất bản có cuốn “1984”, nên tôi nhắn tin đặt hàng mua từ anh cuốn sách này để có nó và để tri ân Kiệt. Nhưng anh không bán mà lại tặng, cảm ơn anh Trường, người bạn già đã từng gặp một lần trong một đêm ở Vũng Tàu sau khi tôi ra tù vào năm 2020.

Chữ ký tặng sách của dịch giả Phạm Nguyên Trường

Ai chưa có cuốn sách này nên có nó trong tủ sách gia tộc. George Oswell chỉ có 2 cuốn tiểu thuyết giả tưởng: “Trại súc vật và 1984, nhưng cuốn nào cũng xuất sắc, tiếc rằng ông mất sớm, nếu không có lẽ Nobel văn chương sẽ vào tay Ông! 

Sài Gòn, 13:45 Friday, 12nd April 2024