Bài viết gốc: What does Yevgeny Prigozhin’s presumed death mean for Vladimir Putin?
Bởi Mark Trevelyan
Reuters, Ngày 25 tháng 8 năm 20234:21 chiều GMT+7
🎯 Trùm lính đánh thuê thiệt mạng trong vụ tai nạn máy bay, hai tháng sau cuộc binh biến
🎯 Cuộc nổi dậy làm rung chuyển Điện Kremlin, khiến quyền lực của Putin có vẻ suy yếu
🎯 Số phận của Prigozhin được coi là yếu tố răn đe mạnh mẽ đối với những người khác
🎯 Cái chết của ông đã loại bỏ đối thủ của Putin, nhưng cũng là một tài sản hữu ích
LONDON, ngày 24 tháng 8 (Reuters) – Cái chết được cho là của lãnh đạo Tập đoàn Wagner Yevgeny Prigozhin trong một vụ tai nạn máy bay bốc lửa khiến Tổng thống Nga Vladimir Putin mạnh mẽ hơn trong ngắn hạn, loại bỏ một nhân vật quyền lực đã thách thức quyền lực của ông và đe dọa khiến ông trông yếu đuối.
Nhưng nó cũng tước đi của ông một tay chơi mạnh mẽ và sắc sảo, người đã chứng tỏ sự hữu ích của mình đối với Điện Kremlin bằng cách cử các chiến binh của mình tham gia một số trận chiến đẫm máu nhất trong cuộc chiến Ukraine và thúc đẩy lợi ích của Nga trên khắp châu Phi.
Sau 24 giờ im lặng, Putin gửi "lời chia buồn chân thành" tới gia đình của cả 10 người trên máy bay bị rơi ở phía bắc Moscow, đồng thời ca ngợi Prigozhin là một "doanh nhân tài năng". Hiện vẫn chưa rõ nguyên nhân khiến máy bay rơi từ trên trời xuống.
Ông hứa sẽ tiến hành một cuộc điều tra đầy đủ, nhưng kết quả của nó khó có thể làm lung lay niềm tin rộng rãi rằng Prigozhin đã bị giết như một hành động trả thù vì đã dàn dựng một cuộc binh biến vào cuối tháng 6 năm nay.
Các quan chức Mỹ nói với Reuters rằng Mỹ đang xem xét một số giả thuyết về nguyên nhân khiến máy bay bị rơi, bao gồm cả một tên lửa đất đối không đã bắn trúng nó.
Các nhà phân tích cho rằng giả định về sự tham gia của Điện Kremlin thực sự có thể phù hợp với mục đích của Putin.
Tatiana Stanovaya, người sáng lập công ty tư vấn R.Politik, cho biết: “Cho dù lý do của vụ tai nạn máy bay là gì thì mọi người sẽ coi đó là một hành động báo thù và trả đũa, và Điện Kremlin sẽ không can thiệp đặc biệt vào việc này”.
“Theo quan điểm của Putin, cũng như nhiều người trong lực lượng an ninh và quân đội, cái chết của Prigozhin sẽ là một bài học cho bất kỳ ai có ý đồ nổi loạn.”
Giả định sai
Vụ tai nạn xảy ra đúng hai tháng sau khi Prigozhin và lính đánh thuê Wagner của ông tổ chức một cuộc binh biến, trong đó họ nắm quyền kiểm soát một thành phố phía nam và tiến về Moscow, bắn hạ một số máy bay của không quân Nga và giết chết các phi công của họ.
Putin, người từng lên tiếng bày tỏ lòng căm thù những kẻ phản bội, đã mô tả hành động này vào thời điểm đó như một "cú đâm sau lưng".
Kể từ cuộc binh biến, Prigozhin đã chấm dứt mối thù truyền kiếp với cơ quan quốc phòng nhưng vẫn tiếp tục hoạt động của mình, dường như tự do ra vào Nga bất chấp một thỏa thuận với Điện Kremlin, theo đó ông phải rời đến Belarus.
Abbas Gallyamov, cựu người viết diễn văn cho Điện Kremlin hiện được Nga coi là "đặc vụ nước ngoài", cho biết Prigozhin đã sai lầm khi cho rằng ông là người không thể thiếu đối với Putin vì quy mô và tầm quan trọng của các hoạt động của ông.
Chúng bao gồm các hoạt động mở rộng ở Châu Phi, nơi Wagner đã mở rộng dịch vụ lính đánh thuê của mình ở các quốc gia như Mali và Cộng hòa Trung Phi để đổi lấy các nhượng quyền khai thác vàng và kim cương.
Trong khi miêu tả nó như một hoạt động thương mại hoàn toàn tư nhân, Điện Kremlin đã sử dụng Wagner để mở rộng ảnh hưởng của Nga trên lục địa nhằm cạnh tranh với các cường quốc phương Tây như Pháp và Hoa Kỳ.
Prigozhin "cho rằng Putin sẽ không muốn mạo hiểm tất cả những điều này", Gallyamov nói. "(Ông ấy) đã đánh giá thấp tầm quan trọng của việc Putin gửi tín hiệu đến tất cả những kẻ nổi loạn tiềm năng: các bạn, đừng nghĩ các bạn có thể làm điều này và sau đó vẫn sống sót."
'Trò chơi vương quyền'
Nhưng cái chết của Prigozhin, nếu được xác nhận, không phải là không có cái giá phải trả đối với Putin.
Các nhà phân tích cho rằng điều này mở ra viễn cảnh về một cuộc đấu tranh lộn xộn để giành quyền kiểm soát đế chế kinh doanh khổng lồ của Wagner và có thể xảy ra sự chia rẽ giữa những người theo chủ nghĩa thực dụng sẵn sàng hòa nhập với Bộ Quốc phòng và một phe theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan đang trút giận lên các kênh truyền thông xã hội.
Andrew Borene, giám đốc điều hành tình báo về mối đe dọa cho biết: “Tôi nghĩ có thể theo nhiều cách, nó sẽ trở thành một loại môi trường 'Trò chơi vương quyền' hoặc 'Sopranos' - giọng nữ cao trong hát opera - không có đầu, nơi họ cạnh tranh giữa các phe phái nhỏ hơn và các mảnh nhỏ hơn của Wagner" theo công ty Flashpoint và một cựu quan chức tình báo Hoa Kỳ.
Ông nói: “Về lâu dài, tôi nghĩ đó là một tổn thất chiến lược (đối với Nga).
Samuel Ramani, nhà phân tích tại viện nghiên cứu RUSI ở London và là tác giả cuốn sách “Nước Nga ở châu Phi” cho rằng việc mất mạng lưới rộng khắp của Prigozhin sẽ là một bất lợi đối với Putin.
“Ông ấy mất nhiều mối quan hệ cá nhân mà Prigozhin đã cố gắng xây dựng ở lục địa đó, bao gồm cả những mối quan hệ cần thiết để xuất khẩu vàng và kim cương ra khỏi các quốc gia bị trừng phạt như Mali và Cộng hòa Trung Phi,” Ramani nói trong một báo cáo được phỏng vấn qua điện thoại.
Vụ tai nạn máy bay xảy ra cùng ngày truyền thông nhà nước Nga đưa tin về việc loại bỏ Sergei Surovikin, cựu chỉ huy nỗ lực chiến tranh của Nga ở Ukraine, khỏi chức vụ người đứng đầu lực lượng không quân Nga. Các báo cáo rộng rãi nhưng chưa được xác nhận cho biết Surovikin đã bị điều tra vì có thể đồng lõa trong cuộc binh biến của Prigozhin.
Ramani cho biết, sự sụp đổ của cả hai người - được nhiều người coi là hai trong số những người điều hành hiệu quả nhất của Nga trong một cuộc chiến mà nước này đã chứng kiến nhiều thất bại đáng xấu hổ - có thể cản trở khả năng của Moscow trong việc thực hiện các hoạt động tấn công bền vững trong năm tới ở Ukraina.
Ông nói, nếu Putin phải chịu trách nhiệm về cái chết của Prigozhin, điều đó chứng tỏ ông sẵn sàng tham gia vào việc đàn áp tàn bạo bất kỳ hình thức bất đồng chính kiến nào.
“Nhưng nó cũng cho thấy một điểm yếu vì ông ấy cần sử dụng vũ lực ngay bây giờ để đàn áp những người theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan này, những người mà trước đây ông ấy có thể hợp tác và xoa dịu bằng cách đưa họ vào liên minh của mình. Và điều đó không ảnh hưởng tốt đến sự bền vững của Putin sau năm 2024. "
Robert Horvath, chuyên gia về Nga tại Đại học La Trobe ở Melbourne, Úc cho biết lập trường của Putin vẫn mong manh.
Ông nói: “Vấn đề của việc giết Prigozhin là nó có nguy cơ kích động các hành động trả thù từ hàng chục nghìn lính đánh thuê Wagner – một số cựu chiến binh dày dạn kinh nghiệm chiến đấu, một số tội phạm bị kết án – những người đã chiến đấu dưới ngọn cờ Wagner”.
"Nó cũng có nguy cơ thu hút sự chú ý mới đến chiến dịch dân túy của Prigozhin, sự lên án của ông đối với sự biện minh của chế độ cho chiến tranh, cũng như khoảng cách rộng lớn ngăn cách những người lính trẻ phù phiếm của giới cầm quyền với những người bình thường, những người trở về từ Ukraine trong quan tài."
Báo cáo của Mark Trevelyan Chỉnh sửa bởi Gareth Jones và Andrew Heavens
Mark Travelyan là trưởng những cây bút viết về Nga và CIS(Community of Independent States: Cộng đồng các Quốc gia Độc lập). Làm việc như một nhà báo trên 7 châu lục và đưa tin từ hơn 40 quốc gia, với các bài đăng ở London, Wellington, Brussels, Warsaw, Moscow và Berlin. Đưa tin về sự tan rã của Liên Xô vào những năm 1990. Phóng viên an ninh từ năm 2003 đến năm 2008. Nói được tiếng Pháp, tiếng Nga, tiếng Đức và tiếng Ba Lan.
Sài Gòn, 12:07' Sunday, 27th Aug 2023
0 Nhận xét