MỸ CHIA LẠI BÀI TRUNG QUỐC TAN VỠ GIẤC MỘNG TRUNG HOA?

 

Bài đọc liên quan:

- Sòng bài thế giới

- Quân bài đã chia - Vấn đề còn lại là ta

- Tương lai Trung Hoa về đâu?

Dẫn nhập

12 năm trước, tôi có loạt bài viết về chủ sòng bài thế giới là Hoa Kỳ, và sòng bài đã chia, vấn đề Việt Nam có chịu nắm bắt cơ hội hay là bỏ lở như xưa? Đại dịch Covid-19, rút quân khỏi Afghanistan vội vã, chiến tranh Ukraine và chia bài lại của Hoa Kỳ đã tạo ra một cuộc hạ cánh mềm kinh tế Hoa Kỳ, nhưng lại làm cho Trung Quốc đang liêu xiêu, và có thể sẽ hạ cánh cứng. Hơn thế nữa, Trung Quốc trong nhiều thập niên tới sẽ có thể khó vực nổi nền kinh tế khi mà, dân số giảm và già, nạn thất nghiệp tràn lan, thị trường xuất khẩu bị thu hẹp và không loại trừ trở thành con rồng cô độc. Hãy thử xem tại sao?

Rắc rối đang xảy ra ở Trung Quốc

Năm 2023 là năm mà nền kinh tế Trung Quốc được cho là sẽ phục hồi mạnh mẽ sau khi kết thúc chính sách không có COVID, nhưng tất cả các chỉ số đều đang chỉ ra hướng ngược lại. Dữ liệu cho thấy tăng trưởng chậm lại và tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên tăng cao, đồng thời có nhiều dấu hiệu cho thấy giảm phát có thể là một vấn đề lớn hơn so với tưởng tượng trước đây. Dữ liệu mới nhất hôm nay cho thấy xuất khẩu của Trung Quốc bị sụt giảm tồi tệ nhất kể từ khi bắt đầu đại dịch, trong khi chỉ số CPI của nước này không thay đổi trong tháng 6 và giá sản xuất đi xuống.

Điều gì đang xảy ra? 

Trung Quốc đã kết thúc chính sách không có COVID khi lạm phát toàn cầu gia tăng đã làm giảm nhu cầu đối với hàng xuất khẩu của nước này và so với các nước công nghiệp hóa, không có nhiều khoản tiết kiệm dư thừa để chi tiêu sau khi mở cửa trở lại. Ngân hàng nhân dân Trung Quốc - PBOC: People's Bank of China - thậm chí vào giữa tháng 6/2023 đã cắt giảm lãi suất để khuyến khích tiêu dùng, nhưng việc kích thích hơn nữa có thể là thách thức do vấn đề nợ lớn của Trung Quốc và sự yếu kém của đồng nhân dân tệ. Bong bóng trên thị trường bất động sản cũng khiến nhiều người đánh giá lại giá trị tài sản ròng của họ, trong khi cuộc chiến thương mại leo thang đã chứng kiến hoạt động sản xuất từ các công ty đa quốc gia phương Tây được chuyển đến gia công ở các quốc gia khác như Ấn Độ và Việt Nam.

Trong khi đó, các cuộc đàn áp trong những năm gần đây đã khiến khu vực tư nhân lao đao. Việc đình chỉ IPO của Ant Group và sự thất bại của DiDi Global đã khiến đầu tư trở nên tồi tệ, trong khi Bắc Kinh đã dẫn đầu các chiến dịch nhắm mục tiêu chống lại các ngành như truyền thông, giáo dục và thậm chí cả vận chuyển giao thức ăn, nó đã làm mất niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp. Chính phủ Trung Quốc đang cố gắng khắc phục một số thiệt hại bằng cách lôi kéo những người chơi lớn trong ngành công nghiệp Hoa Kỳ - như Jamie Dimon của JPMorgan và Elon Musk của Tesla - nhưng những hạn chế đối với hoạt động kinh tế đã khiến nhiều công dân và công ty Trung Quốc tiết kiệm tiền mặt hơn là chi tiêu hoặc đầu tư.

Thấy gì?

Giảm phát hiện nay có thể dẫn đến kỳ vọng giảm phát lâu dài, điều này có thể khiến nhu cầu bị ảnh hưởng khi người tiêu dùng không mua nhiều hàng hơn. Các doanh nghiệp cũng sẽ kiếm được ít doanh thu hơn nếu họ giảm giá, nghĩa là ít việc làm hơn và tiền lương giảm, và cuối cùng là mức tiêu thụ thấp hơn. “Số liệu thống kê có vấn đề của Trung Quốc kéo dài từ số liệu thống kê vĩ mô như GDP và tỷ lệ thất nghiệp đến thu nhập,” nhà phân tích Logan Kane của SA lưu ý trong bài: Suy thoái kinh tế của Trung Quốc: Lời cảnh tỉnh cho nền kinh tế Hoa Kỳ. "Đây là những gì chúng ta biết: Đầu tư vào Trung Quốc đã giảm mạnh... có một gánh nặng nợ khổng lồ... và dân số Trung Quốc hiện đang giảm."

Kết

Bắc Kinh từ ngày 29/7 đến sáng 2/8 đã hứng chịu đợt mưa lớn nhất trong 140 năm qua. Trạm khí tượng ở quận Xương Bình ghi nhận lượng mưa lớn kỷ lục 744,8 mm trong khoảng thời gian này, mức cao nhất từ năm 1891, theo Cơ quan Khí tượng Trung Quốc. Sự kết hợp của bão Doksuri cùng vùng áp cao và hai dãy núi lớn đã tạo nên đợt mưa lớn chưa từng thấy, gây lũ lụt tàn phá Bắc Kinh và vùng lân cận.

Tháng này thiên tai bão lũ diễn ra ở Bắc Kinh mà lịch sử Trung Quốc chưa bao giờ từng thấy - thiên thời không thuận. Trước khi về vườn, ông thủ tướng Lý Khắc Cường nói, hoàng thiên hữu nhãn - trời luôn có mắt - ám chỉ ông Tập sẽ bị quả báo - không được nhân hòa. Và bây giờ thì cả địa lợi phát triển kinh tế cũng đang mất.

Không chỉ trong năm nay, thập kỷ này mà nhiều thập kỷ tới nền kinh tế Trung Quốc sẽ như Nhật Bản trong 30 năm qua, lãi suất ngân hàng về zero, thậm chí âm cũng không thể làm cho kinh tế tăng trưởng như 40 năm qua. Không có gì lạ, khi mà cái nôi của những giải Nobel kinh tế là Hoa Kỳ ra tay ngăn chặn sự trổi dậy hung hăng của Trung Quốc. Hãy chờ xem.

Sài Gòn, 20:48' Tuesday, 08th August 2023