Ngày đăng: [Thursday, October 06, 2011]
Bài đọc liên quan:
Bài viết gốc: No Country for Young Oligarchs
Bài viết của Alexander Etkind, ông giảng dạy lịch sử văn hóa Nga tại Cambridge University. Cuốn sách của ông gần đây nhất là: “Internal Colonization: Russia’s Imperial Experience” (Nội bộ chế độ thuộc địa: Kinh nghiệm của Đế quốc Nga).
CAMBRIDGE - Mikhail Prokhorov, chủ sở hữu các mỏ vàng ở Siberia và một đội bóng rổ chuyên nghiệp tại Hoa Kỳ, là một trong những người giàu nhất nước Nga, với trị giá tài sản đến 18 tỷ Mỹ kim. Tháng sáu vừa qua, ông đã đồng ý lãnh đạo một đảng chính trị cánh hữu ôn hoà(1) để chạy đua trong các cuộc bầu cử quốc hội vào tháng mười hai. Prokhorov, 46 tuổi, dường như đã tin rằng kinh nghiệm kinh doanh sẽ thúc đẩy triển vọng chính trị của ông.
Prokhorov đã sai, và đã từ chức lãnh đạo đảng vào tháng chín. Nhưng, bất cứ điều gì ông bối rối bây giờ có thể là chắc chắn một số phận tốt hơn hơn so với Mikhail Khodorkovsky(2), một nhà tài phiệt Nga với tham vọng chính trị, những người mòn mỏi đợi chờ trong tù 8 năm qua kể từ khi mạnh dạn thử thách những ý tưởng của Vladimir Putin phương cách để lèo lái nước Nga.
Việc rút lui của Prokhorov trước chỉ một vài ngày so với tuyên bố trước Liên Bang Nga, từ đảng đang cầm quyền của đất nước rằng, ông Putin sẽ tìm kiếm một nhiệm kỳ tổng thống thứ ba vào năm 2012, bằng cách trao đổi vị trí với đương kim Tổng thống Dmitri Medvedev, người sẽ trở thành Thủ tướng. Điều mà đã cho thấy quá rõ ràng ở trường hợp của Alexei Kudrin(3) - Bộ trưởng Tài chính từ năm 2000 – có bất đồng ý kiến với chi tiêu gia tăng của Medvedev đã dẫn đến việc buộc ông phải từ chức.
Trong sự vắng mặt của những gương mặt hoặc nhà tư tưởng mới, viễn cảnh tương lai duy nhất cho năm bầu cử sắp tới sẽ là bơm những đồng đô la dầu mỏ nhiều hơn nữa vào nền kinh tế đang gặp khó khăn và không hiệu quả nặng nề. Đó là ăn chia tham nhũng trong chi tiêu công, lạm phát, và sự phụ thuộc tài nguyên thiên nhiên - ba tệ nạn mà Kudrin đã chiến đấu trong suốt nhiệm kỳ của ông để cứu nước Nga.
Trong khi Prokhorov là một trong vài thủ lĩnh chính trị Nga được tôn trọng ngoài chính quyền, thì Kudrin là thành viên được kính trọng nhất của chính phủ. Sự ra đi của họ từ đời sống chính trị ngày càng trở nên rộng mở được xem như là một triệu chứng của những sự phân hoá sâu sắc trong thời Putin kiểm soát những người con ưu tú, thậm chí là dấu hiệu của cuộc khủng hoảng chính trị.
Để chắc chắn những điều trên, có nhiều dấu hiệu tinh tế hoảng loạn ở lãnh đạo chóp bu về tình trạng nền kinh tế quốc gia; nhưng không có đấu hiện nào cho thấy Nước Nga có một chương trình mới để đáp ứng những thách thức trong quản lý ở thời kỳ tiếp theo của Putin, ngoài sự kiểm duyệt Internet chặt chẽ hơn. Trong khi đó, tất cả các dấu hiệu xung đột giữa 2 lãnh đạo tối cao của Nga - Putin và Medvedev - đã biến mất.
Cho đến tháng Chín, ông Medvedev đã có những nỗ lực tuyệt vời để khuyến khích các hy vọng cho sự thay đổi. Tuy nhiên, Putin không bao giờ bị mất kiểm soát đối với bộ máy chính phủ, và triển vọng giành lại chức tổng thống không bao giờ bị lu mờ. Vì vậy, những hy vọng đó của Medvedev luôn luôn sai lầm. Thật vậy, hầu hết những người cầm quyền nước Nga đã phục vụ cho một phần tốt hơn trong một thập kỷ. Một số người, như Kudrin, đã trở nên thiếu kiên nhẫn cho sự thay đổi, nhưng hầu hết vẫn rất hài lòng với hiện trạng.
Như đã xảy ra trong thời kỳ chiến tranh lạnh, một cuộc khủng hoảng quan liêu đột nhiên bộc lộ từ cơ chế mà theo đó thế hệ ưu tú này đã nắm giữ quyền lực. Khi từ bỏ đảng của ông, Prokhorov công khai cáo buộc một người trong điện Kremlin - Vladislav Surkov - chơi xấu, ông gọi Surkov là "bậc thầy của những con rối", người "cá nhân hoá chính trị nước Nga".
Surkov, phó chánh văn phòng Tổng thống Nga từ năm 1999, đồng chủ tịch của "bộ phận làm việc xã hội dân sự" - một trong những cơ quan được tạo ra trong năm 2009, để "thiết lập lại" quan hệ Nga Mỹ - với Michael McFaul, cố vấn về Nga của Tổng thống Mỹ Barack Obama. Nhóm làm việc có thể đã góp phần chấm dứt chiến tranh về mặt ngôn ngữ, ít nhất là phía Mỹ, và hiện nay McFaul đã được đề cử trở thành Đại sứ Hoa Kỳ tại Nga. Tuy nhiên, các thành viên của Thượng viện Mỹ, họ phải yêu cầu ông nắm được Surkov - một người đàn ông đã giám sát sự phá hủy nền chính trị dân chủ Nga – thì họ mới chắc chắn bổ nhiệm McFaul cho vị trí đại sứ này.
Chỉ trích Surkov, Prokhorov đã chứng minh việc ông từ chối làm một con rối. Trong thực tế, Prokhorov đã rất sẵn sàng cứu đất nước Nga. Bài phát biểu của ông và sự thành công của ông là đặc biệt so với các chính trị gia Nga. Và, chương trình chính trị của ông tập trung vào những gì nên được thực hiện để cải thiện nguồn nhân lực của Nga với vấn đề nhà ở, chăm sóc y tế, và giáo dục mà, bây giờ nó không bằng vào cuối những năm 1980 - vấn đề quan trọng là phải phục hồi lại nền kinh tế nước Nga.
Theo Prokhorov, năng suất ở Nga chỉ bằng 6-10% ở Mỹ, đó là lý do tại sao trong các nổ lực lớn về kinh tế ngay cả khi giá dầu ở đỉnh, thì nó lại là nguồn xuất khẩu chính. Hai triệu chuyên gia giáo dục gần đây đã di cư ra khỏi nước Nga. Trong 20 năm qua, bất bình đẳng xã hội đã tăng gấp ba lần. Prokhorov kết luận, Nga là một xã hội phong kiến, với độc quyền chính trị của Putin và quản lý kinh tế yếu kém làm trầm trọng thêm cái gọi là "lời nguyền tài nguyên tự nhiên" làm ảnh hưởng đến nhiều nước xuất khẩu dầu trên thế giới.
Một chẩn đoán ảm đạm về những bệnh lý của nước Nga như vây để thấy rằng lỗi này không bao giờ là do một đảng chính trị của điện Kremlin gây ra. Tuy nhiên, trong một thời gian Prokhorov đã cố gắng tham gia cuộc chơi chính trị theo các quy tắc của đế chế La Mã (Byzentine rules)(4) chi phối cuộc bầu cử ở Nga - và để có lợi cho Nga, Putin xây dựng bản sao của Đảng Cộng sản thời Xô Viết.
Nhưng cuộc chơi chính trị theo các quy tắc của Putin yêu cầu rất nhiều các chuyên gia đánh thuê, cái gọi là "chuyên gia công nghệ chính trị". Ngoại trừ sự nhạy bén của ông, Prokhorov tự tạo ra quanh mình với những người như vậy, những ông phù thuỷ tự phụ, họ đã chuyển chính trị Nga sang những cảnh tượng gây phẩn nộ trong xã hội. Ông hy vọng sẽ phá vỡ thế độc quyền của Putin bằng cách sử dụng các công cụ riêng của mình.
Hôm nay, chương trình Prokhorov vẫn chỉ là kết quả hữu hình với 26 triệu Mỹ kim mà ông và bạn bè của mình đầu tư vào chiến dịch tranh cử của ông. Ông ta có thể hối tiếc (sorrier) cho sự mất mát khoảng thời gian ba tháng của mình. Mặc dù ông tuyên bố rằng ông sẽ không rời bỏ chính trị hoàn toàn, nhưng bây giờ hình như ông chỉ là một nhà tài phiệt, một người phải lựa chọn giữa đầu hàng, di dân, và nhà tù. Tương lai của Kudrin cũng không ít mơ hồ.
Ghi chú của người dịch:
1. Đảng sự nghiệp chính nghĩa: tiếng Nga: Правое дело, tiếng Anh: Right Cause, là một đảng chính trị ở Nga với các đại diện trong cơ quan lập pháp một số địa phương. Được thành lập vào ngày 18 Tháng Hai năm 2009 như một sự hợp nhất của các đảng Liên minh các lực lượng cánh hữu (Union of Right Forces), đảng Quyền lực dân sự (Civilian Power) và Đảng Dân chủ của Nga (Democratic Party of Russia). Lập trường chính sách chủ yếu của đảng là nền kinh tế thị trường tự do, chính trị tự do dân chủ và bảo vệ quyền lợi của tầng lớp trung lưu. Mặc dù được coi là một đảng ủng hộ điện Kremlin, nhưng đảng này đã đối lập với chính quyền qua các đời tổng thống nhiều lần.
2. Mikhail Khodorkovsky: Đọc lại ghi chú số 3 ở bài “Putin vĩnhcửu”
3. Alexei Kudrin: là Bộ trưởng Bộ Tài chính và Phó Thủ tướng Nga từ ngày 18 tháng 5 năm 2000 đến 26 Tháng 9 năm 2011. Sau khi tốt nghiệp với những bằng cấp về tài chính và tiến sĩ kinh tế, Kudrin đã làm việc trong chính quyền của Saint Petersburg. Năm 1996 ông bắt đầu làm việc trong chính quyền của Tổng thống Boris Yeltsin. Ông được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Tài chính ngày 28 tháng 5 năm 2000, và ông là Bộ trưởng Bộ Tài chính phục vụ lâu nhất trong thời hậu Xô Viết Nga. Ngoài ra, ông đã từng là Phó Thủ tướng từ năm 2000 đến 2004 và một lần nữa từ năm 2007 đến ngày từ chức. Dưới thời ông làm Bộ trưởng Tài chính, Kudrin được nhiều tín nhiệm về vai trò quản lý tài khóa thận trọng, cam kết về thuế, cải cách ngân sách và đấu tranh cho thị trường tự do.
Theo Kudrin, chính phủ Nga trả tiền hầu hết các khoản nợ nước ngoài đáng kể nó đã tích lũy trong những năm 1990, làm cho nước Nga nằm những mức thấp nhất các khoản nợ nước ngoài so với các nền kinh tế lớn. Nhiều doanh thu từ xuất khẩu đã được tích lũy ở các Quỹ ổn định này đã giúp Nga đi thoát khỏi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008-2009 trong tình trạng tốt hơn nhiều so với nhiều chuyên gia đã dự đoán. Trong sự nghiệp của mình, Kudrin đã giành được nhiều giải thưởng, bao gồm cả "Bộ trưởng tài chính của năm 2010", giải thưởng của tạp chí Euromoney. Ông đã bị Tổng thống Dmitry Medvedev yêu cầu từ chức vào 26 tháng 9 năm 2011 do bất đồng ngân sách chi tiêu công và đường lối kinh tế mà ông cho là sai lầm của chính quyền Nga đương nhiệm.
4. Byzentine rules: Đế quốc Byzantine (Byzantium) là Đế quốc Đông La Mã trong thời kỳ thời hậu cổ đại và thời Trung cổ, trung tâm thủ đô của Constantinople. Được biết đến đơn giản như là Đế chế La Mã.
Đế chế đã tồn tại hơn một ngàn năm, từ thế kỷ thứ 4 đến năm 1453. Trong thời gian tồn tại của nó, nó vẫn là một trong những lực lượng mạnh nhất kinh tế, văn hóa, và quân sự ở châu Âu, bất chấp những trở ngại và thiệt hại lãnh thổ, đặc biệt là trong các cuộc chiến tranh La Mã-Ba Tư và Byzantine-Arab.
Đế chế là sự tiếp tục của Nhà nước La Mã cổ đại. Ngày nay đế chế La Mã được định hướng đối với nền văn hóa Hy Lạp, đặc trưng bởi một chế độ tăng lữ quý tộc với nhà thờ nhà nước Kitô giáo chứ không phải La Mã ngoại giáo, và chủ yếu nói tiếng Hy Lạp. Cho nên tác giả muốn ví von đảng Cộng Sản thời Xô Viết như một tôn giáo và chính quyền Putin đang quay lại thời kỳ này.
BS Hồ Hải dịch - Asia Clinic - 17h09', ngày thứ Năm, 06/10/2011
0 Nhận xét